ប្រភព និង ការវិវត្តន៍នៃគ្រឿងអលង្ការ ខ្មែរសម្រាប់ទេវតា និងមនុស្ស

Author of more than sixty books on archaeology and Ancient Khmer civilization research, Dr. Michel Tranet បណ្ឌិត មីសែល ត្រាណេ (b.1954, Phnom Penh) served as a secretary of state at the Ministry of Culture and Fine Arts in the 1990s, ultimately resigning to protest the lack of involvement of Cambodian authorities in fighting art pieces trafficking and illegal excavations. 

After his PhD thesis at Universite de Caen, France (“L’origine de la culture et de la religiosité khmères : Les 
religions chtoniennes du Cambodge”, dir. Doris Bensimon), he taught at Norton University, Phnom Penh, and was a scientific advisor to the National Museum of Cambodia (NMC) At the start of the 21^st century, he projected to create a private Museum of Ancient Khmer (and ethnic minorities) Art, gathering some 400 artworks and donating several of them to the NMC. 

As an archaeologist specializing in prehistoric and protohistoric sites, he led numerous excavations in Cambodia and Thailand.

Publications 

1. L’origine de la culture et de la religiositté khmères : Les religions chtoniennes du Cambodge, Thèse de Doctotat de 3^è cycle, Rennes, 1981. 
2. ពង្សាវតារខ្មែរ (របស់លោក ឡឺរ៉េស៊ីដង់ភ្នំពេញ អាដេម៉ារឡឺក្លែរ) [Khmer Genealogy from Adhemard Leclere], Munich, 1985.
3. ប្រជុំច្បាប់ខ្មែរ JSRC, ជំរំ KID នៅប្រទេសថៃ [Khmer Meeting, JSRC, KID camp, Thailand], 1987.
4. ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃកម្ពុជាពីបុព្វសម័យដល់ស.វ.ទី៨ដោយសង្ខេប [A Brief History of Cambodia from Prehistory to the 8^th Century], ជំរំសម្តេចឪ ប្រទេសថៃ [Samdech Euv Camp, Thailand], 1989.
5. “À propos d’un éléphant représentant un homme assis sur son cornac”, TSAA, University of Hull, 1989. 
6. បុណ្យប្រពៃណីខ្មែរបុរាណ [Ancient Khmer Festivals], JSRC, ជំរំ KID, នៅប្រទេសថៃ [JSRC, KID Camp, Thailand], 1990.
7. “Ban Prasat : un site mõn-khmer protohistorique à Nagara Rajasima dans l’actuelle Thaïlande”, Khméritude 1, 
   Paris, 1991. 
8. ព្រះរាជពង្សាវតារនគរខ្មែរតាមសាស្ត្រាបុរាណ [Royal Genealogy of the Khmer Kingdom According to the Ancient Sources], JSRC, ជំរំ KID, នៅប្រទេសថៃ និងភ្នំពេញ ១៩៩១ [JSRC, KID camp, Thailand and Phnom Penh], 1991.
9. សិក្សាអំពីរឿងរាមកេរ្តិ៍ខ្មែរ រឿងព្រេងខ្មែរស្តីអំពីភ្នំ [Learning about Khmer Reamker, Khmer legends related to mountains], 1994.
10. Northern Thai-Khmer Cambodian-English dictionary, Buriram [with Thonluang Boonprom], 1994.
11. បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា [Prehistory of Cambodia], តូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន [Tokyo, Japan], 1995.
12. ប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជាពីសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រដល់ស.វ.ទី៨ នៃគ.ស. (ការកែសម្រួលសៀវភៅ ​“ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃកម្ពុជាពីបុព្វសម័យដល់ស.វ.ទី៨ ដោយសង្ខេប”) [History of Cambodia from prehistoric times to the 8^th century CE. with short revision of the book], Phnom Penh, 1996.
13. ព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ [Jayvarman VII], Phnom Penh, 1996.
14. “Note sur une urne funéraire récemment découverte à Ban Chieng et son importance symbolique dans la culture khmère”, Apsarama 3, (Bibliothèque Nationale de Phnom-Penh),15 Jan.1996.
15. Le Gumbi Trabhumi, manuscrit khmer illustré (original à la Bibliothèque Nationale de Bangkok), 1997.
16. រឿងព្រេងខ្មែរស្តីពីប្រាសាទបុរាណ [Khmer legends on ancient temples], Phnom Penh, 1997.
17. ក្រុមប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក Sambaur-Prei-Kuk: Monuments d’Icanavarma (615−628), 2 vol., Phnom Penh, 1997.
18. ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា អាណាចក្រចេនឡា ស.វ.ទី៦ ដល់ទី៨ [History of Cambodia-Chenla Empire, 6^th to 8^th Centuries], Phnom Penh, 1998.
19. ប្រព័ន្ធគំនិតខ្មែរ (ភាគ១) [Khmer Thinking System, Part 1], Phnom Penh, 1998.
20. ប្រាសាទបន្ទាយស្រី [Banteay Srei Temple], Phnom Penh, 1998.
21. ប្រាសាទបាពួន [Baphuon Temple], Phnom Penh, 1998. 
22. “សិលាចារឹកបាលីចាស់ជាងគេបំផុតនៅក្នុងអតីតប្រទេសកម្ពុជា” [“The oldest Balinese inscription in Ancient Cambodia”], សន្និសីទ អន្តរជាខេមរវិទ្យាកទី២, ២៦-២៨ មករា [2^nd International Conference on Khmerology, Phnom Penh, 26 – 28 January 2000].
23. “ទីក្រុងអង្គរបុរីជាទីក្រុងនៃថ្នាក់ដំរីឬវ្យាធបុរៈក្នុងខេត្តតាកែវ” [“Angkor Borei or Vyathapura, a city of elephants in Takeo province”] សមាជស្រាវជ្រាវសង្គម-វប្បធម៌អំពីកម្ពុជាលើកទី៤, ៦‑៨វិច្ឆិកា ២០០១ [Congress Research on Socio-Culture of Cambodia 4^th, Phnom Penh, 6 – 8 November 2001].
24. ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា អាណាចក្រភ្នំ (ស.វ.ទី១ ដល់ទី៦) [History of Cambodia, Mountain Kingdom ‑1^st to 6^th century CE], Phnom Penh, 2002.
25. ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃកម្ពុជា ការបង្កើតរដ្ឋខ្មែរ [History of Cambodia, Establishment of the Khmer State], Phnom Penh, 2002.
26. “អត្ថបទសិលាចារឹកបាលីចាស់ជាងគេបំផុតនៃអតីតព្រះរាជា-ណាចក្រកម្ពុជា Ka110” [“The oldest Pali inscription of the former Kingdom of Cambodia Ka110”, កម្ពុជសុរិយា, លេខ៣, ២០០២ [ Kampuchea Surya No. 3, 2002].
27. ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាសង្ខេបពីសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រដល់ការបង្កើតរដ្ឋ [A Brief History of Cambodia from prehistoric times to the formation of the state], Phnom Penh, 2003.
28. Les activités au service de l’Auguste Père de la Nation, en collaboration avec Samdec Ranaridh Norodom [in Khmer], Phnom-Penh, 2003. 
29. ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃកម្ពុជា សង្គមខ្មែរក្នុងរជ្ជកាលរបស់ព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ [History of Cambodia, Khmer society during the reign of Jayavarman VII], Phnom Penh, 2003.
30. វប្បធម៌ខ្មែរសុរិន្ទ្រ (ភាគ១) [Khmer Surin Culture, Part 1], Phnom Penh, 2003.
31. “សិលាចារឹកស្រះឈូកជាភាសាខ្មែរ (Ka110) ភាគ២“ [Srah Chhouk Inscription in Khmer (Ka110) Part 2], កម្ពុជសុរិយា, លេខ ២, ២០០៣ [Kampuchea Surya No. 2, 2003].
32. លក្ខណៈវប្បធម៌មន‑ខ្មែរ សម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ (ភាគ១) [Mon-Khmer Cultural Characteristics in Prehistoric Times, Part 1], Phnom Penh, 2003.
33. “សាស្ត្រាខ្មែរនៅភាគឦសាននៃប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្ន”[“Khmer literature in the northeast of present-day Thailand”], កម្ពុជសុរិយា, លេខ៤, ២០០៣ [Kampuchea Surya No. 4, 2003].
34. “ការចុះបញ្ជីសារពើភ័ណ្ឌនូវសិលាចារឹកជាអាទិភាពសម្រាប់ខេមរវិទ្យា” [“Inventory listing of priority inscriptions for Khmerology”], សមាជស្រាវជ្រាវសង្គម-វប្បធម៌អំពីកម្ពុជាលើកទី៦, ១៨-២០វិច្ឆិកា ២០០៣ [6^th Socio-Cultural Research Congress on Cambodia, 18 – 20 November 2003].
35. “Deux cloches du Cambodge”, Archeologia 399, April 2003.
36. Les activités au service de l ​‘Auguste Père de la Nation, en collaboration avec Samdec Ranaridh Norodom, Phnom- Penh, 2003 [in Khmer].
37. វប្បធម៌-អារ្យធម៌ខ្មែរ អំពីសាសនាខ្មែរតាំងពីសម័យបុរេប្រវត្តិ-សាស្ត្រ (សង្ខេប) [Khmer Culture-Civilization-Religion since Prehistoric Times (Summary)], Phnom Penh, 2004.
38. ប្រព័ន្ធគំនិតខ្មែរ (ភាគ២) [The Khmer Thinking System, Part 2], Phnom Penh, 2004.
39. ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋនាសម័យមហានគរពីស.វ.ទី៩ ដល់ស.វ.ទី១៣ នៃគ.ស. [ [The Administration of the Mahanakor Period from the 9^th century to the 13^th century CE], សាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជា [University of Cambodia], 2004.
40. ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ពាក្យកាព្យរបស់ ជឿ វ៉ាន់ [Khmer History in the Words of Choeur Van], Phnom Penh, 2004.
41. ផ្តើមពីវប្បធម៌-អារ្យធម៌នគរភ្នំ វប្បធម៌អង្គរបុរី ពីស.វ.ទី១ ដល់ទី៦ (ភាគ១) [The Beginnings: Civilization, Phnom Kingdom, Angkor Borei Culture from the 1^st to the 6^th Century, Part 1], Phnom Penh, 2004.
42. សម្ព័ន្ធភាពខ្មែរ‑ចិននាសម័យនគរភ្នំ ចេនឡា និងអង្គរ [Khmer-Chinese Alliance during Phnom Chenla and Angkor Kingdoms], Phnom Penh, 2004.
43. “សិលាចារឹក Ka59 នៅភូមិគោកក្អាង ខេត្តបុរីរម្យ” [“Inscription Ka59 in Kork Kang village, Borey Rom province”], កម្ពុជសុរិយា, លេខ២, ២០០៤, [Kampuchea Surya No. 2, 2004].
44. “Une inscription Ye Dharma pré-angkorienne d’Angkor-Borei “, in The 7^th Congress on Cambodia, 15 – 17 November 2004, Phnom- Penh, 2004.
45. ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា វប្បធម៌អង្គរបុរីពីស.វ.ទី១ ដល់ទី៦ នៃគ.ស. (ភាគ២) [History of Cambodia: Culture of Angkor Borei from the 1^st to the 6^th century CE, Part 2], Phnom Penh, 2004.
46. “អាណាចក្រគោត្របងៗ” [“The Kingdom of Brothers and Sisters”], កម្ពុជសុរិ, លេខ១, ២០០៥ [Kampuchea Surya No. 1, 2005].
47. វប្បធម៌ខ្មែរសុរិន្ទ្រ (ភាគ២) កម្រងក្បួនវេទមន្ត [Khmer Surin Culture, Part 2, Magic Rules Series], Phnom Penh, 2005.
48. សម្ព័ន្ធភាពរវាងប្រជាជនខ្មែរនិងប្រជាជនថៃចាប់តាំងពីស.វ.ទី១៣ នៃគ.ស. [The Alliance Between Khmer and Thai People since 13^th century CE], Phnom Penh, 2005.
49. មត៌កវប្បធម៌មន‑ខ្មែរ (ភាគ១) [Mon-Khmer Cultural Heritage, Part 1], Phnom Penh, 2006.
50. “Récentes dévouvertes archéologiques préhistoriques à Angkor-Borei”, in Aux sources de la civilisation de l’ancien Cambodge: La symbolique Khmer, vol.2, Pnom-Penh, 2006. 
51. ចក្រភពកម្ពុជទេស ពីស.វ.ទី៩ ដល់ទី១៤ [The Empire of Cambodia, 9^th-14^th centuries], Phnom Penh, 2006.
52. វប្បធម៌អង្គរបុរី [Angkor Borey Culture], Phnom Penh, 2006.
53. មត៌កមន‑ខ្មែរតាមរយៈសិល្បៈនិងបុរាណវិទ្យា (ភាគ២) [Mon-Khmer Cultural Heritage through Art and Archeology, Part 2], Phnom Penh, 2006.
54. La culture d’Angkor-Borei du 1^er au 7^e s., Publication de l’Institut Bouddhique, Phnom-Penh [in Khmer], 2007. 
55. Les Proto-Khmers du Cambodge, Phnom-Penh, 2007. 
56. ប្រភពនៃជំនឿជីវចលរបស់ជនជាតិខ្មែរ (ភាគ១) [The Source of Khmer Animist Beliefs, Part 1], Phnom Penh, 2007.
57. ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា វប្បធម៌អង្គរបុរីពីស.វ.ទី១ ដល់ទី៦ នៃគ.ស. (ភាគ១) [History of Cambodia, Angkor Borei Culture from the 1^st to the 6^th century CE, Part 1], Phom Penh, 2008.
58. វប្បធម៌-អារ្យធម៌ខ្មែរ វប្បធម៌បាយ័នពីស.វ.ទី១២ ដល់ស.វ.ទី១៣ នៃគ.ស. [Khmer Culture and Civilization: Bayon culture from the 12^th century to the 13^th century CE], Phnom Penh, 2008.
59. ប្រាសាទភ្នំព្រះវិហារ [Phnom Preah Vihear Temple], Phnom Penh, 2008.
60. ប្រាសាទរូងភ្នំ នៅខេត្តកំពត [Rong Phnom Temple in Kampot Province], Phnom Penh, 2008.
61. ប្រភពវប្បធម៌ខ្មែរ [Sources of Khmer culture], Phnom Penh, 2008.
62. វប្បធម៌-អារ្យធម៌ខ្មែរសម័យបាយ័ន (ភាគ១) [Khmer Culture and Civilization of the Bayon period, Part 1], Phnom Penh, 2008.
63. La culture des Khmers de Surin, Vol. 3: Histoire de Tum Teav(texte recueilli en 1985 à Surin), Phnom Penh, 2010.
64. ទស្សនៈស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទខ្មែរ Manuel d’Art et d’Archéologie de l’ancien de l’ancien Royaume du Cambodge, Phnom-Penh vols.1- 2, 2010. 
65. មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃខឿនវប្បធម៌ខ្មែរ (ភាគ១) [Fundamentals of Khmer Culture, Part 1], Phnom Penh, 2012.
66. កំណើតនៃបុរីខ្មែរ [The Birth of Borey Khmer], Phnom Penh, 2013.
67. ប្រភពនិងការវិវត្តនៃគ្រឿងអលង្ការខ្មែរសម្រាប់ទេវតានិងមនុស្ស [Origins and Evolution of Khmer Jewelry for Angels and Humans], Phnom Penh, 2013.
68. វប្បធម៌-អារ្យធម៌ខ្មែរសម័យបាយ័ន (ភាគ២) ព្រះអាទិទេពមហាយាននៅទីក្រុងអង្គរធំ [Khmer Culture and Civilization of the Bayon period, Part 2: The Mahayana Deity in Angkor Thom], Phnom Penh, 2013.
69. វប្បធម៌ស្គរសំរឹទ្ធដុងស៊ីងនៅកម្ពុជា [The Dong Sing Bronze Drum Culture in Cambodia], Phnom Penh, 2013.
70. កំណើតរដ្ឋថៃ [The Birth of the Thai State], Phnom Penh, 2014.
71. មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃខឿនវប្បធម៌ខ្មែរ (ភាគ២) [Fundamentals of Khmer Culture, Part 2], Phnom Penh, 2014. 
72. Numismatique du Founan à Angkor-Borei et son symbolisme, Phnom-Penh [in Khmer], 2014. 
73. Héritage culturel Môn-Khmer ou Khmers de l’origine, Phnom Penh [in Khmer], 2014. 
74. Histoire du Cambodge: Les relations khmero-chinoises à l’époque du Founan, du Chen-La et d’Angkor, Phnom-Penh [in Khmer], 2014.
75. មត៌កវប្បធម៌ឥណ្ឌូ-ខ្មែរ (ភាគ១) លោកធាតុវិទ្យានិងសង្គមខ្មែរ [Indo-Khmer cultural heritage, Part 1: Cosmology and Khmer Society], Phnom Penh, 2014.
76. មត៌កវប្បធម៌ឥណ្ឌូ-ខ្មែរ (ភាគ២) កម្រងអត្ថបទពិសិដ្ឋ [Indo-Khmer Cultural Heritage, Part 2: Sacred Articles Series], Phnom Penh, 2014.
77. មត៌កវប្បធម៌ឥណ្ឌូ-ខ្មែរ (ភាគ៣) ពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័ល [Indo-Khmer Cultural Heritage, Part 3: Plowing Ceremony], Phnom Penh, 2014.
78. វប្បធម៌បាលីនៅអតីតព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា [Balinese Culture in the Ancient Kingdom of Cambodia], Phnom Penh, 2014.
79. Les racines d’Angkor: La culture proto-khmère de Snay, Khemaravidya, 2014.
80. ព្រះអាទិទេពនៃព្រហ្មញ្ញសាសនានៅអតីតព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា [Goddesses of Brahmanism in the Ancient Kingdom of Cambodia], Phnom Penh, 2015. 
81. វប្បធម៌-អរិយធម៌ខ្មែរនាសម័យបាយ័ន ចុងស.វ.ទី១២ និងដើមស.វ.ទី១៣ (ភាគ៣) [Khmer Culture and Civilization in the Bayon period, late 12^th and early 13^th century, Part 3], Phnom Penh, 2015.
82. សិលាចារឹកមន្ទីរពេទ្យព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ [Inscriptions of King Jayavarman VII’s Hospitals], Phnom Penh, 2015.
83. Histoire du Cambodge: La culture des tambours de bronze chinois au Cambodge, Phnom-Penh [in Khmer], 2015. 
84. ស្នាព្រះហស្ថអតីតព្រះមហាក្សត្រខ្មែរក្នុងការបង្រួបបង្រួមជាតិ [Works of the Former Khmer Kings towards National Unification], Phnom Penh, 2017.
85. របត់នៃសង្គមខ្មែរក្រោយសម័យអង្គរ [The Turn of Post-Angkorian Khmer Society], Phnom Penh, 2017.
86. មត៌កវប្បធម៌ឥណ្ឌូ-ខ្មែរ (ភាគ៦) កម្រងរឿងព្រេងនិទានបុរាណខ្មែរ [Indo-Khmer Cultural Heritage, Part 6: Collection of Khmer Ancient Legends], Phnom Penh, 2017.
87. ក្បួនសិល្បៈស្ថាបត្យកម្មនៃអតីតព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (ភាគ១) [Architectural Art Rules of the Ancient Kingdom of Cambodia, Part 1], Phnom Penh, 2017.
88. Les groupes des monuments de Sambaur-Prei-Kuk à la capitale royale Içanapurī, Phnom-Penh [in Khmer], 2017.
89. រូបិយវត្ថុនៅអង្គរបុរីនិងនិមត្ថរូបភាព [Currency in Angkor Borey and Imagination], Phnom Penh, 2017.
90. រឿងរាមកេរ្តិ៍ខ្មែរ [The Story of Khmer Reamker], Phnom Penh, 2017.
91. ការពិនិត្យឡើងវិញនូវភូមិសាស្ត្រជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៃព្រះរាជា-ណាចក្រកម្ពុជានា សម័យហ្វូណននិងចេនឡា ពីស.វ.ទី១ ដល់ទី៩ [A Review of the Historical Geography of the Kingdom of Cambodia during the Funan and Chenla period from the 1^st to the 9^th century], Phnom Penh, 2017.
92. ប្រទេសលាវ អតីតដែនដីខ្មែរ [Laos, a Former Khmer Territory], Phnom Penh, 2018.
93. ព្រះរាជពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័ល [Royal Plowing Ceremony], Phnom Penh, 2018.
94. Héritage culturel immatériel khmer. Recueil d’articles relatifs aux prédictions du Buddha, d’Indra et d’Eisi, Phnom-Penh [in Khmer], 2018.
95. Iconographie Hinayana à l’époque du Founan (100−650 A D.), Phnom-Penh [in Khmer], 2018. 
96. Le merveilleux temple de Preah Vihear, Phnom-Penh [in Khmer], 2018. 
97. Les caractéristiques de la culture môn-khmère, Vol. 2.: Art rupestre Môn-Khmer au Cambodge et en Thaïlande, Phnom-Penh, 2019 [in Khmer]. 
98. La notion de dieu dans la nation khmère, Phnom-Penh [in Khmer], 2020. 
99. ការបង្កើតរដ្ឋថៃ [The Birth of the Thai State], Phnom Penh, 2020. 
100. The Roots of Khmer Culture: The Môn-Khmer heritage derived trought Art, Archaeology, and Ethnography,
     Phnom-Penh, 2020. 
101. Les génies du sol, Phnom-Penh [in Khmer], 2021. 
102. La céramique préhistotique môn-khmère et founanaise du 1^er au 7^e siècle, Phnom-Penh, 2025.